Virus hợp bào hô hấp (RSV) là một trong những mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe đường hô hấp của trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Với khả năng lây lan nhanh chóng và rộng rãi, RSV gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, thậm chí là viêm phổi. Thống kê cho thấy, gần như tất cả trẻ em đều nhiễm RSV trước khi tròn 2 tuổi và bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Cùng theo dõi bài viết để biết thêm RSV là bệnh gì và cách phòng ngừa nhé!
RSV là bệnh gì?
Mùa đông xuân là thời điểm virus RSV hoành hành mạnh mẽ tại Việt Nam. Khi thời tiết lạnh giá, virus dễ dàng lây lan và gây bệnh, đặc biệt là ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi. Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi là đối tượng dễ bị tổn thương nhất, với nguy cơ mắc bệnh nặng cao hơn. Trẻ lớn hơn có triệu chứng nhẹ, nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm cho người khác.
Virus RSV thường xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp trên, gây viêm niêm mạc mũi họng. Điều này khiến trẻ bị nghẹt mũi, sổ mũi, ho và khó thở. Trong trường hợp nặng, virus có thể lây lan xuống phổi, gây viêm phế quản và viêm phổi, đe dọa đến tính mạng của trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ có bệnh nền.
Nguyên nhân trẻ em bị nhiễm RSV
Virus hợp bào hô hấp (RSV) truyền từ người sang người rất dễ dàng. Trẻ nhỏ có thể bị nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết mũi họng của người bệnh, chẳng hạn khi ho, hắt hơi hoặc chia sẻ đồ dùng cá nhân. Ngoài ra, virus RSV còn có thể tồn tại trên các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa và lây nhiễm khi trẻ chạm vào và đưa lên miệng, mũi hoặc mắt.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm RSV ở trẻ nhỏ
Virus hợp bào hô hấp (RSV) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm đường hô hấp dưới ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nhiều yếu tố khiến trẻ dễ mắc bệnh này và có nguy cơ diễn biến nặng. Trẻ sơ sinh, đặc biệt là dưới 3 tháng tuổi, trẻ sinh non, nhẹ cân, hoặc có các bệnh lý nền như tim bẩm sinh, phổi bẩm sinh rất dễ bị nhiễm RSV. Bên cạnh đó, các yếu tố như tiền sử ngừng thở, tím tái, hoặc các dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến hô hấp cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi, khói thuốc lá cũng góp phần làm suy yếu hệ hô hấp của trẻ, khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn.
Triệu chứng bệnh RSV ở trẻ
Virus hợp bào hô hấp (RSV) thường gây ra các triệu chứng giống cảm cúm ban đầu, như sổ mũi, hắt hơi và ho nhẹ. Tuy nhiên, sau khoảng 3-5 ngày, bệnh có xu hướng trở nặng với các biểu hiện rõ rệt hơn: tắc nghẹt mũi, khó thở, ho nhiều và có thể kèm theo nôn ói. Trẻ nhỏ thường bú kém, quấy khóc và khó ngủ. Bệnh thường đạt đỉnh vào khoảng ngày thứ 3-5 rồi dần thuyên giảm sau đó. Đa số trẻ sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng 2 tuần, nhưng một số trường hợp, đặc biệt là trẻ sơ sinh, trẻ sinh non hoặc trẻ có bệnh nền, có thể diễn biến nặng, gây viêm phế quản hoặc viêm phổi, thậm chí đe dọa tính mạng.
Cách chẩn đoán bệnh RSV
Để chẩn đoán chính xác virus hợp bào hô hấp (RSV) ở trẻ, bác sĩ sẽ dựa trên các triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm. Ngoài việc thăm khám trực tiếp, các xét nghiệm bổ trợ như xét nghiệm nhanh kháng nguyên từ dịch hầu họng (độ chính xác cao) và xét nghiệm PCR (độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn) sẽ giúp xác định chính xác loại virus gây bệnh. Trong một số trường hợp, chụp X-quang phổi cũng được chỉ định để đánh giá mức độ tổn thương phổi và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng tương tự.
Điều trị virus hợp bào hô hấp (RSV) ở trẻ
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho virus RSV. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ giảm các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị được áp dụng bao gồm:
Điều trị triệu chứng
- Bù nước: Cho trẻ uống nhiều nước hoặc sữa để bù lại lượng nước mất qua đường hô hấp, làm loãng đờm và giảm bít tắc đường thở.
- Hạ sốt: Dùng thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ định của bác sĩ để giảm sốt và khó chịu cho trẻ.
- Giảm nghẹt mũi: Rửa mũi, hút mũi bằng nước muối sinh lý để làm sạch đường thở, giúp trẻ dễ thở hơn.
- Giảm ho: Có thể dùng thuốc ho hoặc các biện pháp dân gian như xông hơi, uống nước gừng mật ong (nếu trẻ đủ tuổi).
- Kháng sinh: Chỉ được sử dụng khi có nhiễm trùng vi khuẩn đồng thời.
Điều trị hỗ trợ
- Oxy liệu pháp: Đối với trẻ bị khó thở nặng, bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ thở oxy để cung cấp đủ oxy cho cơ thể.
- Điều trị khí dung: Khí dung nước muối sinh lý hoặc thuốc giãn phế quản có thể giúp làm loãng đờm và mở rộng đường thở.
- Dinh dưỡng: Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh RSV
Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên rất dễ bị nhiễm virus hợp bào hô hấp (RSV). Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, RSV có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng thường gặp bao gồm viêm tiểu phế quản, viêm phổi, suy hô hấp, dẫn đến khó thở, tím tái và thậm chí đe dọa tính mạng. Ngoài ra, RSV cũng có thể gây ra các biến chứng khác như viêm tai giữa, hen suyễn và trong một số trường hợp hiếm gặp hơn, có thể dẫn đến tràn khí màng phổi, xẹp phổi hoặc ứ khí phổi.
Cách phòng ngừa nhiễm virus hợp bào cho trẻ
Mặc dù chưa có vắc xin phòng ngừa virus hợp bào hô hấp (RSV) hiệu quả, nhưng việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản hàng ngày có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm cho trẻ:
Vệ sinh cá nhân
- Rửa tay thường xuyên cho cả người lớn và trẻ nhỏ bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với người bệnh.
- Dạy trẻ che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay.
- Thường xuyên thay quần áo và giặt giũ đồ dùng cá nhân của trẻ.
Vệ sinh môi trường
- Lau chùi, khử trùng các bề mặt tiếp xúc thường xuyên như tay nắm cửa, đồ chơi, mặt bàn…
- Thông thoáng nhà cửa, giữ cho không khí luôn sạch sẽ.
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những nơi đông người, đặc biệt trong mùa dịch.
Phòng tránh lây nhiễm
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người bệnh, đặc biệt là người lớn bị cảm cúm hoặc các bệnh đường hô hấp.
- Không cho trẻ dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác.
Tăng cường sức đề kháng
- Cho trẻ ăn uống đủ chất, đa dạng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng.
- Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc.
- Tạo không khí gia đình vui vẻ, giúp trẻ luôn thoải mái.
Tiêm chủng
- Cho trẻ tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin theo lịch khuyến cáo của Bộ Y tế để tăng cường sức đề kháng.
Kết luận
Trên đây là lời giải đáp cho câu hỏi RSV là bệnh gì cùng những thông tin có liên quan. Hy vọng các bậc phụ huynh đã trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để bảo vệ con yêu trước virus hợp bào hô hấp. Hãy luôn theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ, đặc biệt trong mùa dịch. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như sốt, ho, khó thở, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và tư vấn điều trị kịp thời. Sự quan tâm và chăm sóc đúng cách của bố mẹ là yếu tố then chốt giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và phát triển khỏe mạnh.
Xem thêm: