Bệnh tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong độ tuổi mầm non. Với tốc độ lây lan nhanh chóng, bệnh dễ dàng bùng phát thành dịch, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là vào các mùa cao điểm. Vậy dấu hiệu bệnh tay chân miệng và cách điều trị như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng chủ yếu do các loại virus thuộc nhóm Enterovirus gây ra, trong đó phổ biến nhất là Coxsackie A16 và Enterovirus 71 (EV71). Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, các chuyên gia đã ghi nhận sự xuất hiện của kiểu gen B5 của EV71 tại Việt Nam. Kiểu gen này được cho là nguyên nhân gây ra các trường hợp bệnh nặng, với các triệu chứng như viêm não, viêm màng não. Điều đáng lo ngại là kiểu gen B5 này đã từng xuất hiện tại Việt Nam vào các năm 2015 và 2018, và nay lại tái xuất, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ em. Do đó, việc theo dõi và phòng ngừa bệnh tay chân miệng, đặc biệt là các biến chứng do kiểu gen B5 gây ra, là vô cùng cần thiết.
Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng lây truyền qua đường nào?
Bệnh tay chân miệng lây truyền rất dễ, chủ yếu qua đường tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Virus gây bệnh có mặt trong nước bọt, dịch mũi họng, dịch vỡ từ các mụn nước và cả phân của người bệnh. Khi trẻ khỏe mạnh tiếp xúc với những dịch tiết này, hoặc sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh, chúng rất dễ bị lây nhiễm.
Các con đường lây truyền chính:
- Tiếp xúc trực tiếp: Trẻ chơi đùa, ôm ấp, hôn người bệnh.
- Qua đường hô hấp: Hít phải các giọt bắn chứa virus khi người bệnh ho, hắt hơi.
- Qua đường tiêu hóa: Ăn uống chung đồ dùng với người bệnh, chạm tay vào miệng sau khi tiếp xúc với đồ vật bị ô nhiễm.
- Qua tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm bẩn: Virus có thể tồn tại trên các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa, bàn ghế… trong một thời gian nhất định.
Các dấu hiệu bệnh tay chân miệng
Dấu hiệu bệnh tay chân miệng thường khởi phát với các triệu chứng như sốt nhẹ, đau họng, biếng ăn và các vết loét nhỏ trong miệng. Sau đó, đặc trưng nhất là sự xuất hiện của các mụn nước nhỏ li ti ở lòng bàn tay, bàn chân, miệng và đôi khi cả mông. Những mụn nước này không ngứa, nhưng lại khiến trẻ đau rát, khó chịu khi ăn uống.
Các dấu hiệu bệnh tay chân miệng
Các giai đoạn và triệu chứng điển hình
- Giai đoạn ủ bệnh: Kéo dài khoảng 3-6 ngày, không có triệu chứng rõ rệt.
- Giai đoạn khởi phát: Sốt nhẹ, đau họng, loét miệng, biếng ăn.
- Giai đoạn toàn phát: Xuất hiện các mụn nước đặc trưng ở lòng bàn tay, bàn chân, miệng và mông.
Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?
Cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi trẻ có các dấu hiệu sau:
- Sốt cao kéo dài trên 48 giờ
- Co giật
- Mệt mỏi quá mức, li bì
- Khó thở
- Da nổi vân
- Tim đập nhanh
Biến chứng nguy hiểm của bệnh tay chân miệng
Mặc dù thường lành tính, bệnh tay chân miệng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các biến chứng thường gặp nhất là các vấn đề về thần kinh như:
- Viêm màng não: Gây ra các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, cứng cổ, đau lưng.
- Viêm não: Trẻ có thể bị co giật, mê sảng, liệt một phần hoặc toàn thân.
- Bại liệt: Gây yếu cơ, khó cử động.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh tay chân miệng
Các dấu hiệu cảnh báo biến chứng:
- Sốt cao kéo dài
- Co giật
- Mệt mỏi quá mức, li bì
- Khó thở
- Da nổi vân
- Tim đập nhanh
- Rối loạn ý thức, mê sảng
Cách điều trị bệnh tay chân miệng
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị bệnh tay chân miệng. Vì vậy, việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm các triệu chứng và chăm sóc tổng thể cho trẻ.
Đưa trẻ đi khám
Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu của bệnh, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được khám và tư vấn.
Điều trị triệu chứng
- Hạ sốt: Sử dụng paracetamol để hạ sốt. Tuyệt đối không dùng aspirin.
- Giảm đau: Có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
- Vệ sinh: Rửa tay thường xuyên, vệ sinh các vết loét bằng nước muối sinh lý.
- Bù nước: Cho trẻ uống nhiều nước, dung dịch điện giải để tránh mất nước.
Cách điều trị bệnh tay chân miệng
Chế độ ăn
- Trẻ nhỏ: Tăng cường cho bé bú mẹ.
- Trẻ lớn: Cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa. Tránh thức ăn cứng, nóng, cay.
Chăm sóc tại nhà
- Vệ sinh da: Tắm cho trẻ bằng nước ấm, tránh chà xát mạnh.
- Cách ly: Cách ly trẻ với những người khác để tránh lây lan bệnh.
Phòng ngừa bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng thường bùng phát mạnh vào mùa hè, đặc biệt ở những nơi đông người như trường học, nhà trẻ. Để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh này, cha mẹ cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa đơn giản sau:
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên với xà phòng, đặc biệt trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với người bệnh.
- Vệ sinh môi trường: Lau chùi, khử trùng đồ chơi, bề mặt tiếp xúc thường xuyên bằng các chất tẩy rửa.
- Tránh tiếp xúc: Không cho trẻ tiếp xúc gần với người bệnh, tránh dùng chung đồ dùng cá nhân.
- Giữ gìn vệ sinh ăn uống: Ăn chín uống sôi, đảm bảo thực phẩm sạch sẽ.
- Che miệng và mũi: Dạy trẻ che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
- Theo dõi sức khỏe: Quan sát trẻ thường xuyên, nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như sốt cao, li bì, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.
Kết luận
Nhận biết và hiểu rõ các dấu hiệu bệnh tay chân miệng là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ nhỏ và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Bằng cách nâng cao ý thức phòng ngừa và xử lý bệnh tay chân miệng đúng cách, chúng ta có thể đảm bảo sự an toàn và khỏe mạnh cho các em nhỏ trong cộng đồng.
Xem thêm:
